40-50 yıl öncesine kadar balıkçılarımızın tezgâhlarını süsleyen, geçen asrın başında ise, memleketimiz Çarşamba’nın ekonomisinin ve kültürünün içinde yer alan mersin balığı (morina), son elli yıl içerisinde insanoğlu tarafından oluşturulan beşeri olumsuzluklar nedeni ile var olduğu Kuzey yarımkürede ve özellikle de tüm Karadeniz kıyısında nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalarak koruma altına alınmıştır. Dünyada mersin balığı ile ilgili koruma programları yerel, ulusal ve uluslararası programlarda yer almış ve Çarşamba Belediyesi de bu koruma programlarına dahil olmuştur.
Geçen asrın başında Çarşamba ile ilgili kayıt ve belgelerde mersin balığı ve havyar üretimi ile ilgili ciddi bilgiler yer almaktadır. Bu bilgiler ışığında, özellikle de 1900’lü yılların başında Çarşamba’da mersin balıkçılığı ve buna bağlı olarak yürütülen siyah havyar ticareti memleketimizin önemli iktisadi faaliyetleri arasında gösterilmiştir.
“Samsunlu Balıkçıların Saklı Tarihi” adlı çalışmasıyla, Samsun ve Karadeniz’deki balıkçıların ve balıkçılığın yakın geçmişini özgün bir şekilde ortaya koyma başarısını gösteren değerli dostum Güven GENÇ, bu sefer de Çarşamba’nın Kıymetlisi “Mersin Balığı” 1905-2016 adlı bu çalışmasıyla Çarşambamızın ve bölgemizin kültüründe ve ekonomisinde yakın geçmişte önemli bir yer tutan mersin balığının günümüze ve gelecek kuşaklara naklini ve tescilini sağlayan önemli bir çalışmaya imza atıyor. Aynı zamanda yerel kültür ve tarihimize kayıt değeri taşıyan bu çalışması için teşekkür ediyorum.
Çarşamba Belediyesi olarak son iki yıldır çalışmalarına devam ettiğimiz ve 2017 yılında hizmete sunmayı planladığımız; alanındaki en kapsamlı projelerden birisi olma iddiasındaki Yeşilırmak Doğal Yaşam Parkı projemizin tematik unsurlarından biri de mersin balığı olacak. Mersin balığının ülkemiz sınırları içerisinde doğal üreme göçünü gerçekleştirdiği en önemli saha şüphesiz Çarşamba’dır. Bununla birlikte mersin balığı üreme göçü için kullandığı Yeşilırmak ağzından Kumköy’e kadar olan ve Çarşamba şehir merkezinin de içerisinde yer alan sahada belediye olarak önemli çalışmalar yürüterek buradaki doğal yaşamı desteklemek amacıyla çeşitli çalışmalar yapmaktayız. Yeşilırmak Doğal Yaşam Parkı projemizin ikinci etabında ise mersin balığı üretim tesisleri de proje kapsamında yer almaktadır.
Yazarın, son yıllarda mersin balığını ilçemizin ve bölgenin gündemine taşıyan araştırma, toplantı, saha çalışmaları, Tarım Bakanlığı ve üniversitelerle ile yapılan çalışmalardaki gayret ve destekleri için şükranlarımı sunuyorum.
Av. Hüseyin DÜNDAR
T.C. Sağlık bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü
Çarşamba Eski Belediye Başkanı
